Piyasa Bülteni: FED + Rusya = Global finansal türbülans

Global mali piyasalar adeta dün günü büyük bir tedirginlik ve beraberinde yüksek bir dalga uzunluğu ile tamamladı. 2020’nın birinci çeyreği yani pandemi sonrası kulaklardan fışkıracağı anlaşılan likiditenin de yardımı ile, 2021 sonuna kadar risk iştahı denince akla birinci gelen varlık sınıfı olan ABD teknoloji borsası Nasdaq, dün tahminen de tarihinin en büyük gün içerisinde ‘zigzaglarından’ birini kaydetti.

FED’in bugün başlayacak ve yarın sonuçlanacak olağan FOMC toplantısı öncesinde, akşamüzeri güne düşüşle başlayan ABD borsası Nasdaq, yaklaşık %5 kayıpla süreç görmesi akabinde, kapanışa yakın bir vakit diliminde gelen alımlarla geceyi artıda bitirmeyi başardı!

Gün uzunluğu huzursuz bir seyir izleyen global mali piyasaların ardında, günlerdir bültenlerimizde de işlediğimiz üzere, FED’in yarın akşam enflasyona karşı geç kaldığı istikametinde artan inanışlara paralel daha sert ve daha erken para politikasını sıkılaştırabileceği kaygısı ve elbette Ukrayna ekseninde tırmanan jeopolitik risk algısında bozulma yatıyor.

Dün gün içerisinde, başta FED ve devamında Rusya – ABD gerginliği olmak üzere, global mali piyasalar genele yayılan bir satış baksının altında kaldı. Adeta ne var ne yok satıldı; inançlı liman ABD doları ve tahvilleri ise yeniden sığınılacak ‘liman’ oldu. 10 yıllık gösterge ABD tahvili, geçen hafta %1,90 düzeyine varan bir yükseliş arkasında dün akşam alımların eşliğinde %1,70 düzeyine kadar geriledi (tahviller alındıkça getirisi düşüp, fiyatı ise artıyor).

Ön plana çıkardığımız Sterlin, dolar karşısında geçen hafta 1,3750 düzeyine tırmanarak son 3 ayın en yüksek düzeyine yükselmesi akabinde dün global panik eşliğinde 1,3440’a varan bir düşüş kaydetti. Geçen hafta 43bin düzeyini aşan Bitcoin, dün 33bin dolar düzeyinin de altına sarkarken, doruktan düşüş ise son 11 hafta %52 olarak gerçekleşti.

Rusya, güç, jeopolitik risk, artan talep derken kuzeye hakikat yönelen ve hayli kritik bir eşik olarak gördüğümüz 86,70 doları aşarak ve son 7 yılın doruğuna 90 dolar ile tırmanan Brent cinsi petrol, dün akşamki satış dalgasından nasibini alarak 85 doların tabanlarına kadar geriledi.

Listeyi daha da uzatmak çok kolay. Lakin, anlaşılacağı üzere, FED’in enflasyona karşı uzun bir mühlet “geçidir” söylemi ile ‘hatalı’ çıkması akabinde manşet enflasyonun %7 ile son 40 yılın tepesine yükselmesi sonrası ‘paniklediği’ ve daha erken ve daha süratli faiz artışına gidebileceği telaşı, global piyasalarda dalga uzunluğunu artırdı.

Her ne kadar FED korkusu ön planda olsa da, ABD – Rusya gerginliğinde ABD’nin Avrupa’ya 8,500 asker göndermek için hazır tuttuğu haberini de not etmemiz gerekiyor. Emsal bir halde, NATO’nun da Doğu Avrupa’daki savunma çizgisini güçlendirme kararı aldığının eklemiş olalım.

Dün tırmanan jeopolitik risk algısı ve FED gerginliği global arenanın ana satır başlıklarını teşkil ederken, içeride de havanın epeyce bozuk seyrettiğine şahitlik ettik. Pay senedi piyasalarının global bazda sert bir satış baskısına maruz kalmaları, içeride de BİST100 endeksini derinden etkiledi. Dışsal problemler yetmezmiş üzere, ağır kış kuralları ve beraberinde içeride tesirli olan doğalgaz ve elektrik kesintilerinin de fabrikalarda üretimin durdurması, borsa  cephesinde devre kesicilerin bu yıl ikinci defa devreye girmesiyle dün BIST100 ana endeksi günü %5 kıymet kaybıyla tamamlandı.

İran’ın gaz kesintisine gitmesi ve Avrupa’nın Rus gazına muhtaç olduğu bir ortamda yaşanan gaz ve elektrik kesintileri başların da adet karışmasına neden oldu. İran doğalgazının Türkiye ithalatı içinde hissesi kabaca %8,5 ; Rusya’nın ise %40-50 bandında bulunuyor. İran doğalgaz kesintisine gitmesi ve Rusya ile olan alakalar bağlamında zihinler net olmasa da, güç bağımsızlığının ne kadar değerli bir husus başlığı olduğunu bir defa daha deneyim ediyoruz.

Dün adeta zift tonunda karamsar bir günün içinden sıyrılan USDTRY kuru, nispeten sakin bir seyir izleyerek günü değerli sayılmayacak bir değişimle tamamladı. Dün günün birinci yarısında yüklü olarak 13,40 düzeyinin çabucak altında süreç gören USDTRY kuru, günün ikinci yarısında ve tahminen de ABD borsalarında satışların derinleştiği akşamüzeri 13,50 düzeyine varan bir yükseliş kaydetti. Son yıllarda yabancı yatırımcılara getirilen swap kısıtlaması sonrasında yabancı hissesinin epeyce azalması, TL’nin dışarısı ile korelasyonunun da ne kadar azaldığına tanıklık ediyoruz.

Yurtdışı piyasalarda satış baskısının daha da artması durumunda TL’nin kayıtsız kalacağını ima etmeye çalışmasak da, içeride devreye alınan kur muhafazalı mevduat eserinin kurumsal müşterileri de kapsaması ve beraberinde getirilen vergi istisnası, TL’yi kısa vadede olumlu etkilemeye; en azından yurtdışı olumsuz havaya karşı muhafazaya devam edeceğini düşünüyoruz. Lakin, büyük fotoğrafta, TL’nin kırılganlıklarının ön planda kalmaya devam etmesini beklediğimizin de altını çizmek gerekiyor.

Dün %5 düşüşten %0,6 artışa dönerek günü tamamlayan Nasdaq endeksi akabinde yeni günün de pek optimist başladığını iddia edemeyiz. FED’in bu akşam başlayacak toplantısı ve gözler Rusya-ABD gerginliğine çevrilmişken, sabah Asya piyasalarında sert bir satış baskı hakim. Asya genelinde, genele yayılan satış baskısı ile endeksler %1’in üzerinde ekside seyrederken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de %1-2 ortasında kırmızı renk adeta  gözümü yoruyor.

Okurlarımız, dün bültenimizde, biraz da karamsar havayı dağıtmak gayesiyle Sezen Aksu’nun Gülümse şarkısına yer verdiğimiz hatırlayacaklardır. Bugün bir ortaya gelecek olan FED yetkililerinin, pandemi daha tam olarak bitmeden, global piyasalarının 2022 yılına adeta ‘casino’ üzere ne kadar büyük bir satış baskısı ve volatilite ile başladıklarını tartışacaklardır!

Masanın altın kuralı tahminen de tekrar çalışacaktır. Varlık balonlarına sebebiyet vermeden, salınan dehşet ile (bu yıl en az 4 defa faiz artışı hatta Mart ayında direkt 50 baz puan artırım ile sıkışlaştırmaya başlanması…) tahminen de FED arzuladığı düzeltmeyi piyasaya yaptırarak bu yıl daha küçük montanlı faiz artışı ile istediğini elde edecektir. Moral bozmadan fiyatı takip etmeye ve anlamlı düşüşlerde, yatırımcı kimliği ile portföy oluşturmaya devam edelim.

Yarın KKTC saati ile 21:00’de sonuçlanacak FED’in kritik nitelikteki toplantısının karar metninde birinci faiz artırımının Mart ayına yönelik verilmesi bekleniyor. Karar metninde, ileriye dönük verilecek olan rehberlik de piyasaların yakın vadeye ait seyrine ışık tutacaktır. İçeride ise bugün kapasite kullanım oranı ve gerçek kesim inanç endeksi, dışarıda ise Almanya IFO endeksi ve ABD tüketici inanç endeksi takip edilebilir.

iktisatbank.com