SABAH TAHLİLİ:  Piyasalar çöküş hududunda

Pay senetleri, kriptolar, Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ, Piyasa = GOP) menkulleri üzere riskli varlıklarda ayı pazarı başladı ya da başlamak üzere. Şayet jeo-politik ve ekonomik gelişmeler daha da berbata giderse, pandeminin başladığı aylardakine benzeri  global bir panik atağı patlak verebilir.

Yatırımcların gözü Ukrayna’da bitmeyen ve geçen her gün insani faciaya dönen savaşta. Dün, Dışişleri Bakanımız Çavuşoğlu nezaretinde düzenlenen Rus ve Ukrayna Dışişleri Bakanları görüşmesinde ateşkes çıkmadı.

Dün gece, Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki yaptığı açıklamada, Rusya’nın kimyasal silah kullanabileceğine yönelik ihtarda bulunurken, “ABD, gerginliği tırmandıracak adımlar atmaktan kaçınıyor. Memleketler arası bir savaşa yol açmayacağız.” biçiminde konuştu.  Dünya savaşı kelamının söylemi bile, dün öğlenden sonra paylarda Wall Street’ten başlayıp, hala Asya’da süren sert bir panik dalgası başlattı.

Yaptırımların da sonu görünmüyor. ABD Lideri Biden’in Rusya’ya karşı atılacak adımlar konusunda bugün yapacağı duyurulan açıklamada, Rusya ile olağan ticari alakaların sona erdirilmesi daveti yapacağı öne sürüldü.

WSJ’nin hususa yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran Lider Biden, Ukrayna’ya saldırısı nedeniyle Rusya ile olağan ticari münasebetlerin sona erdirilmesini istemesi, Rusya’dan ithalata tarifelerin artırılmasının yolunu açması bekleniyor.

Biden’in ABD’nin atacağı adıma Avrupa Birliği ve öbür müttefiklerinin katılmalarını isteyeceği de söz ediliyor. (Kaynak: Foreks)

Dün açıklanan ABD TÜFE’nin yıllık %8 hududuna dayanması da Fed’in faiz artırımlarının 16 Mart’ta başlayacağının altını çizdi. Fed’in bu yıl en az 6 kere 25 baz puan faiz artırması bekleniyor.

Yatırımcıların risk algısı gitgide yükseliyor. Fitch 2 gün evvel yayınladığı raporda, emtia ihraç edenler haricinde tüm GOÜ’in kredi riskinin yükseldiğini tabir etti. Dünya Bankası Baş Ekonomisti Carmen Reinhart Rusya ve Belarus’un temerrüte düşme hududunda olduğunu vurguladı. Rus Hazinesi ve şirketlerinin tahvil cinsiden dış borcu $140 milyar, Avrupa bankalarının Rusya riski ise $120 milyar. Yani, temerrüt yahut Rusya’nın moratoryum ilan etmesi Avrupa bankalarının kredilerini yavaşlatabilir.

Dün piyasalarda en korkutucu gelişme, nerdeyse sonsuz ölçüde inançlı liman alımını rağmen tüm dünya için borçlanma göstergesi olarak kullanılan ABD 10 yıl vadeli devlet tahvilinde getirinin %2’yi üst kırması oldu. Dolar Endeksi 98.60, 100 rekorunu gözlüyor. Dün, AMB’dan gelen muğlak sinyaller de Euro’nun moralini bozdu, bu sabah Euro/dolar bir kere daha 1.10’un altında.

Asya paylarında ağır bir moral bozukluğu gözleniyor. Nikkei225 %1.5 geriliyor. Çin Komünist Partisi’nin bu sene büyüme maksadını beklenti üstü %5.5 belirlemesine rağmen, Şangay ve Hang Seng de geriliyor. S&P, DJ30 ve NASDAQ endeksleri vadeli kontratları  güne ekside başladı. Avrupa’da payların tarafsız açılması bekleniyor.

Tek teselli, Brent’in $106/varile gerilemesi. İran ve Venezuela’nın yine pazara dönmesi mümkünlüğü ve Biden’in ABD’li kaya petrolü üreticilerine  üretimi artırmaları istikametinde baskı yaptığı duyumları  petrolün suratını kesti.

Maalesef, optimist gelişmeler gün içinde kısa alım dalgaları  şeklinde gerçekleşip, yerini riskten kaçışa bırakıyor.

VIX, tahvil oynaklık göstergeleri ve ABD’de junk tahvil getirilerinin eş vakitli yükselişi mali panik tehlikesini artırıyor. Birtakım emtialarda, hatta ABD devlet tahvili pazarında likidite kurudu. Ya alıcı yok, ya da satıcı.

İlerleyen günlerde riskli varlıklarda toparlanma nerdeyse imkansız. Bilakis, pandeminin birinci günlerine misal bir panik atağı gözlenebilir. Nedenlerimizi şöyle sıraladık:

Ukrayna Savaşı bitmeyecek. Her geçen gün, devletten-devlete yaptırımlar yanında, Batı’lı vatandaşların baskısıyla özel bölüm de Ruysa’ya ambargo uyguluyor.

Emtialarda Ukrayna Savaşı risk priminin ötesinde önemli bir kapasite badiresi var. Bu sene fiyatlarda gerileme mümkünlüğü düşük.

Fed faiz artırımları gerisinden emtia ihraç edenler dışında GOÜ’de yeni nakdî sıkılaştırma atakları gerektirecek.

Finans basınında dünyanın stagflasyona yanlışsız yol aldığına dair yorumlar çoğalıyor.

FÖŞ yazdı

Piyasa Bülteni | Antalya’da sonuç yok: Diplomasi devam etse de hava karamsar

Yabancılar süratle kaçıyor: 309,2 Milyon Dolar Pay Senedi, 181,4 Milyon Dolar DIBS Satıldı

Dr. Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: 2022, 2002 olabilir