TAHLİL:  Fed startı verdi, tüm merkez bankaları faiz artırıyor

ABD Merkez Bankası (Fed) piyasaların beklentileri doğrultusunda 3 yıl ortadan sonra evvelki gün birinci faiz artırımını yaptı ve 40 yılın tepesine tırmanan enflasyonla uğraş sürecinin düğmesine resmen basmış oldu.  Fed’le eş vakitli olarak, ya da çabucak ardından, 8 merkez bankası daha faiz artırdı. TCMB siyaset faizini %14’te tutarak Türkiye’nin nispi faiz getirisinin düşmesine göz yumdu.  Dün gece ruble üzerinde baskılara karşın Rus Merkez Bankası da faizi %20’de tuttu.  Uzmanlara nazaran, bu yıl Fed’den 7, AMB’ndan bir faiz artırımı bekleniyor.

Haberdar.com’a  göre, ABD’de enflasyon güç ve besin fiyatlarındaki artışın da tesiriyle şubatta yüzde 7,9 ile 40 yılın tepesine tırmanmıştı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de merkez bankalarının işini güç, hammadde ve besin fiyatlarında artışlara neden olarak zorlaştırıyor lakin merkezler enflasyonla gayrette kararlı adımlar atmaya devam ediyor.

Birleşik Krallık, Norveç, Yeni Zelanda ve Kanada, enflasyonla çabaya ABD’den de evvel başlayan gelişmiş ekonomiler olurken, manşet enflasyonun yüzde 4,5 ile 1993’ten bu yana en yüksek seviyede seyrettiği İsveç’te de merkez bankası planlanan birinci faiz artışını beklenenden daha erken yapacağının sinyalini verdi. 1 Mart toplantısında faize dokunmayan Avustralya da varlık alım programını geçtiğimiz ay sonlandırmıştı.

Kronik deflasyon sorunu yaşayan Japonya ve enflasyonun yüzde 2,2 ile 14 yılın tepesinde olduğu İsveç ise gelişmiş ekonomiler ortasında en güvercin siyasetler izleyen merkez bankaları olarak öne çıkıyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise Brezilya, Peru, Kolombiya, Güney Afrika, Şili, Arjantin, Güney Kore, Meksika, Rusya 2022 yılı içinde enflasyonla uğraş için faiz artırımına gitti. Bu ülkelerin büyük bir kısmında gerçek faiz hala negatifte.

Faiz artıran artırana

Kovid-19 pandemisinin global tedarik zincirlerini sıkıştırmaya devam etmesi, Çin’de tekrar uygulanmaya başlayan geniş ölçekli karantinalar ve tüm dünyada besin, güç ve hammadde fiyatlarını yükselten Rusya- Ukrayna savaşı, esasen sıkılaşma döngüsüne giren global merkez bankalarının enflasyonla gayret gayesiyle faiz artırımlarına devam etmesine neden oluyor.

Perşembe günü Birleşik Krallık Merkez Bankası (BoE) başta olmak üzere, birçok gelişen ülke merkez bankasının faiz toplantısı vardı.

Rusya, Japonya ve Endonezya hariç tüm toplantılardan faiz artırım kararı çıktı.

Birleşik Krallık Merkez Bankası faizi 25 baz puan artırarak siyaset faizini yüzde 0,75’e yükseltti.

Brezilya Merkez Bankası faizi 100 baz puan daha artırarak siyaset faizini yüzde 11,75’e yükseltti.

Suudi Arabistan siyaset faizini 25 baz puan artırdı. Zıt repo faiz oranı yüzde 0,75, repo faiz oranı yüzde 1,25.

Katar Merkez Bankası faizi 25 baz puan artırarak yüzde 1,25’e çıkardı.

Hong Kong faizi 25 baz puan artırarak yüzde 0,75’e yükseltti.

Özbekistan Merkez Bankası faizi 300 baz puan artırarak yüzde 14’ten yüzde 17’ye çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası, mevduat faizi oranını 25 baz puan artırarak yüzde 1,75’e çıkardı.

Tayvan Merkez Bankası sürpriz biçimde gösterge faiz oranını 25 baz puan artırarak yüzde 1,375’e yükseltti.

Endonezya Merkez Bankası, 7 günlük aykırı repo oranını değiştirmedi yüzde 3,50’de sabit tuttu. Endonezya yüzde 2,2’lik enflasyon ile gerçek faizin olumlu olduğu az sayıda iktisattan biri.

Vadeli süreç piyasalarına nazaran, Fed’in bu sene 7×25 puan faiz artırması, siyaset faizi %3’e tırmanıncaya kadar nakdî sıkılaştırmayı sürdürmesi bekleniyor. Avrupa Merkez Bankası’nın ise bu yıl 1×25, 2023’te ise 2X25 puan faiz artıracağı vadeli süreç piyasalarında okunuyor.

Investing/Deniz Ergin:  Dolar Endeksi haftayı yükselişle kapadı

Haftanın son süreç gününde dolar global piyasalarda hudutlu alıcılı süreç görüyor. Haftaya yükselişle başlayan ABD Dolar Endeksi, haftanın devamında savaşa dair barış beklentilerinin artması ve FOMC toplantısıyla birlikte 99,30’dan 97,73’e geriledi. Endeks bugün 98,25’e yükseldi.

Endeksteki fiyatlamada bu hafta hangi gelişmeler tesirli oldu?

Rusya’nın savaş başlatması ve risk iştahındaki azalma ile geçen hafta 99,45’e çıkan endeks, 25 Mayıs 2020 sonrası en yüksek seviyeyi gördü. Ukrayna ve Rusya heyetinin müzakerelere başlaması ile gerileyen endeks, bu hafta Fed’in piyasa beklentilerine uygun karar almasıyla düşüşüne devam etti. 25 baz puan faiz artıran Fed, yılın kalanı için 6 faiz artışı daha kestirim etse de telâşlı davranmaması ve enflasyonda düşüş beklemesi piyasalarca olumlu karşılandığı için endeks gevşemeye devam etti.

Bugün ise endeksteki yükselişte yeniden jeopolitik risk fiyatlaması tesirli oluyor. Rusya, haberlerde geçtiği üzere tam manada bir mutabakatın kelam konusu olmadığını söyledi. Ayrıyeten Batı’dan Rusya’nın nükleer saldırıyı her an kullanabileceğine dair açıklamalar gelmesi de tansiyonu yine yükseltti.

Dr. Artunç Kocabalkan – Atilla Yeşilada: İktisatta kara büyü

Lagarde, Avrupa Merkez Bankası’nın birinci faiz artışından evvel ‘ekstra alana’ sahip olduğunu söylüyor

Merkez Bankası rezervlerinde düşüş dikkat çekiyor, döviz talebinde artış var; TL hareketli…