AB’den petrol yaptırımları, azalan barış umutları, Boeing’in kazası – Piyasalarda neler oluyor?

Muharrir – Geoffrey Smith 

Investing.com – AB, Rusya üzerindeki yaptırımlarını enerjiyi de içerecek halde genişletmeyi düşünürken petrol fiyatları yükseliyor. Kremlin, Putin ve Zelenski ortasındaki bir toplantıyı ihtimal dışı bırakırken barış umutları azalıyor. Boeing (NYSE:BA) 737 Çin’de kaza yaptı – bu defa 737 MAX değil lakin. Alüminyum ve çelik fiyatları artıyor. Nike (NYSE:NKE) çıkarını raporlayacakken gelişmekte olan dünya ekonomilerinde sorunlar büyümeye başlıyor.

İşte 21 Mart Pazartesi günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:

1. AB yaptırımları genişletmeyi düşünürken petrol yükseldi

AB’nin üst seviye diplomatı Josep Borrell, blokun, Rusya’ya karşı gücün de içinde olduğu yeni yaptırım tipini tartışmaya hazır olduğunu söyledikten sonra ham petrol fiyatları yükseldi.

Rusya’dan güç alımları, kısa vadede alternatiflerin olmayışından ötürü AB’nin bir evvelki yaptırım cinsine dahil değildi fakat Rusya’nın Ukrayna’daki faaliyetlerine yönelik endişenin artması – Borrel Rusya’yı “büyük savaş suçları” işlemekle suçladı – ve Rusya’nın geçen hafta temerrüde düşmeyi kolaylıkla önlemesi, Avrupa’yı Kremlin üzerindeki baskıyı artırmaya zorlamış üzere görünüyor – kısa vadede iktisada yönelik ziyanı artırsa bile. AB önderleri, Perşembe günü başlayacak olan iki günlük toplantıda bir güç krizini önlemek için öbür önlemleri tartışacak.

Hafta sonu Almanya Başbakan Yardımcısı Robert Habeck, sıvılaştırılmış doğalgaz sevkiyatını hızlandırması için Katar ile bir mutabakat imzaladı (henüz çok fazla ayrıntı yok).

WTI %4,3 artışla 107,56 dolar olurken Brent %4,1 yükselişle 112,31 dolara ulaştı.

2. Kremlin, barış görüşmelerinde kâfi ilerleme olmadığını söylüyor; Çin hâlâ karışık hisler içinde

Kremlin’den bir sözcü, barış görüşmelerinde Rus ve Ukraynalı liderleri bir ortaya getirmeye yetecek kadar ilerleme olmadığını söyledikten sonra dünya genelinde risk varlıklarına yönelik hissiyat söndü.

Açıklamalar sırasında Rusya, savaşta birinci sefer yeni ‘hipersonik’ füzeler yerleştirdiğini tez etti. Haber kaynakları, Rusya’nın iki hafta süren ağır bombardımanın akabinde liman kenti Mariupol’un neredeyse tam denetimini sağladığını öne sürüyor.

BM Sığınmacılar Yüksek Kurulu, 10 milyondan fazla kişinin kaçmak zorunda kaldığını iddia ediyor.

Çin’in, durumu yatıştırmak için “mümkün olan her şeyi” yapacağını söylemesinin akabinde ülkenin bir barışa aracı olabileceğine yahut en azından Rusya’ya, saldırısını sürdürmek için muhtaçlığı olan dayanağı vermeyeceğine dair umutlar canlandı. Pekin yeniden de işgali milletlerarası bir halde kınamayı reddediyor.

3. 737 kazasından sonra gözler Boeing üzerinde iken ABD borsası düşüşle açılacak

Risk varlıkları için aylar sonra görülen en düzgün haftanın akabinde hafta sonu gelen , daha çok yükseliş için kâfi olmadı ve ABD borsaları bugün düşüşle açılacak. Üç ana endeks, geçen hafta %5,5 ila %10,5 ortasında artış yaşamıştı.

Dow Jones 142 puan düşerken S&P 500 %0,2 ve Nasdaq 100 %0,4 düşüş gösterdi.

İlgi odağında olabilecek paylar ortasında Boeing var; China Eastern Airlines (NYSE:CEA) yönetimindeki bir 737 uçağı – 737 MAX serisi bir uçak değil – kaza yaparak 132 kişinin vefatına sebep oldu. Boeing payı piyasa öncesinde %6 kıymet kaybetti.

Kapanış sonrası Nike rapor sunacak. Atlanta Fed Lideri Raphael Bostic de gün içinde konuşma yapacak.

4. Metallerdeki volatilite sürüyor

Avustralya, Rusya’daki dökümcülere alümin ihracatını yasaklayacağını söyledikten sonra alüminyum fiyatları %3,6 daha paha kazandı. Bu karar, genel olarak paketleme ve öbür endüstrilerde kullanılan bir metal üretimini kısıtlama riski taşıyor. Döküm kapasitesi, nispeten düşük elektrik maliyetinden ötürü Rusya’da ağırlaşmıştır.

Lakin öteki metal fiyatları riskten kaçış modundaydı. Londra Metal Borsası, %15’lik bir devre kesiciye ulaştıktan sonra bir defa daha vadeli süreç kontratını askıya almak zorunda kaldığı için nikel yeniden göze çarpıyor.

Platin kümesi metaller de Rusya’nın dünya pazarlarına tedarikiyle ilgili yeni kaygılar nedeniyle yükseldi. Avrupa’da sıcak haddelenmiş çelik fiyatları ton başına 1.400 euro (1.550 dolar) ile rekor kırdı. Lakin bakır fiyatları, global büyümeyle ilgili kaygıların tesiriyle düşüş gösterdi.

5. Gelişmekte olan piyasalarda meseleler büyüyor – Mısır devalüasyon yaparken Sri Lanka kurtarma paketi bekliyor

Savaş tansiyonu ve global mali sıkılaşma döngüsü, gelişmekte olan piyasalarda gitgide daha çok baskı yaratıyor.

Mısır Merkez Bankası, ülke parasının dolar karşısında %13 devalüe olmasına müsaade verirken faizleri tam puan yükseltti. 105 milyon nüfuslu ülke, yabancı petrol ve buğdaya (buğdayın %80’ini Rusya ve Ukrayna’dan sağlıyor) olan bağımlılığından ötürü ticaret haddinde sert bir bozulmayla karşı karşıya.

Geçen hafta ülkenin, IMF’den yeni bir takviye paketi beklediği bildirildi.

Sri Lanka’nın da başı kederde. Çinli yetkililere nazaran ülke, Çin hükümetinden 2,5 milyar dolarlık kredi takviyesi istedi.