Blockchain’in Dijital Oyunlarda Kullanılmasının Tüzel Sonuçları

Blockchain tabanlı oyunlar bugünlerde çok sık duyduğumuz bir tabir. Hayli tanınan olan bu tabirle kastedilenin ne olduğu tespit etmek, mevzuyu anlamak ve hukuk açısından yanlışsız yorumlayabilmek bakımından değerli. Evvel Blockchaine, sonra dijital oyunlara entegrasyonuna ve en son olarak mevzunun yasal çerçevesine kısaca göz atmak yararlı olacaktır.

Blockchain Nedir?

Blockchain, kripto para ve varlıklarının temelindeki teknolojidir. Temelinde, bilgilerin sistemi değiştirmeyi sıkıntı ya da imkânsız hale getirecek halde kaydedildiği bir model yer alır. Tipik bir data tabanından farklı olarak bir Blockchaini, bilgileri bloklar olarak bilinen ve bilgi kümelerini tutan kümeler halinde bir ortaya toplamaktadır. Bloklar muhakkak depolama kapasitelerine sahiptir ve doldurulduklarında kapatılır. Böylelikle daha evvel doldurulan bloğa bağlanarak Blockchaini olarak bilinen bir bilgi zinciri oluşur. Yeni eklenen bloğu takip eden tüm yeni bilgiler yeni oluşturulan bir blokta derlenir. Bu blok da doldurulduktan sonra zincire eklenerek bir halka halini alır.

Hakkında net bir bilgi bulunmayan Satoshi Nakamoto Blockchainin mucidi kabul edilmektedir. Satoshi Nakamoto, 2008 yılında birinci kere bitcoin Blockchainini ortaya çıkarmıştır. Bu tarihten itibaren bu teknoloji gelişerek kripto para ünitelerinin ötesinde pek çok uygulama alanı bulmuştur. Satoshi Nakamoto 2009 yılında teknolojiyle ilgili birinci whitepaper’ı yayınlamıştır, whitepaper merkeziyetsizlik özelliği ile öne çıkmıştır. 2009’dan bu yana dijital defter teknolojisi evrim geçirerek Blockchaini tarihini oluşturan yeni uygulamalar ortaya çıkarmıştır. Bu yazıda Blockchainin yeni uygulama alanlarından biri olan dijital oyunlara Blockchainin entegre edilmesini ve bu entegrasyonların türel istikametlerini ele alacağız.

Dijital Oyun Sanayisinde Yenilik: Blockchain!

Blockchaini oyunu kavramını, kriptografiye dayalı Blockchaini teknolojisini kullanan özelliklere sahip dijital oyun tipi olarak tanımlayabiliriz. Üstte belirttiğimiz üzere Blockchain teknolojisi uzun vakittir mevcut. Lakin Blockchainin dijital oyunlarda kullanılması 2021’de gündeme geldi ve popülerlik kazandı. DappRadar x BGA Games raporuna nazaran, Blockchaini tabanlı oyun oynama, 2021’in birinci çeyreğinden bu yana % 2.000 artarak tüm blok zinciri faaliyetlerinin %52’sine denk gelmiştir. ICO’ların oyun tokenlarına odaklanmasının bu durumda değerli bir rolü olduğunu ekleyelim.

Dijital oyunlara yakından bakacak olursak, burada ekseriyetle iki kategoriye giren play-to-earn (“P2E”) yahut play-to-win (“P2W”) biçiminde oynandığını görürüz. Tabi learn to earn üzere yenilikçi ve cazip modelleri de yakında duymamak için bir sebep yok.  Blockchain tabanlı oyunlar ise çoğunlukla P2E olarak düzenleniyor. P2E oyunlarda oyunculara, oynadıkları oyunlardan kripto para yahut NFT vasıtasıyla gelir elde etme imkanı sunuluyor. Böylelikle oyuncular oyunun iktisadına, karar verme süreçlerine dahil olabiliyorlar. Yaşasın dijital demokrasi. P2E oyunlarının en tanınan modelleri bugün oyun ve finans sözlerinin İngilizce karşılıklarından geliştirilen Game ve Finance yani “GameFi”ları. Blockchain ağı üzerinde yaratılan GameFi oyunlarda merkeziyetsiz finans (“DeFi”) yapısı da ön plana çıkabiliyor. P2W oyunlarda ise oyuncuların bir ödeme yapması gerekmiyor. Lakin oyun içinde çeşitli varlıklara ödeme yaparak öteki oyunculardan daha nitelikli hale gelmek, farklı özelliklere erişmek mümkün.

Yeni Bir Meydan Okuma Ve İş Geliştirme Alanı Olarak Dijital Oyunlarda Blockchain’in Tercihe Dilmesinin Nedenleri?

Dijital oyunlarda Blockchain teknolojisinin kullanılmasının oyun sanayisine yenilik ve heyecan kattığı açık. Öncelikle Blockchain, oyunlarda güvenliği yükseltmeyi vaat ediyor. Daha çok demokrasi öneriyor. Merkeziyetsizlik ve değiştirilemezlik ne ölçüde varsa, demokrasi ve güvenilirlik de o oranda artıyor oyunlarda.   Örneğin, rastgele bir siber hücum tehdidi halinde merkeziyetsiz oyun yapısı sayesinde amaç tek bir merkezden çıkarılmış ve sistemin tamamına yayılarak bu ihtimal en aza indirgenmiş olacaktır. Öteki yanıyla, Blockchain sayesinde oyun içi varlıkların tipleri ve bunlarla temaslı süreçler yapma imkanı değerli bir oranda artmış durumda. Bu tıp oyunlarda bir karakter satın alındığında o karakter oyuncuya nazaran özel niteliklere sahip olabilmekte, bu sayede oyuncular oyuna yatırım yapmakla daha çok ilgilenmektedir. Bununla birlikte oyuncular birbirleri ile farklı oyun içi kazanımlarını takas edebilirler, bu da Blockchain teknolojisi kullanılarak oluşturulan oyunlara olan ilgiyi arttırmaktadır.

Oyunlarda  NFT yahut token üretimi ve kullanımı, Blockchain sayesinde mümkün. Bu NFT yahut tokenler satılabilir, taşınabilir, açık arttırmaya yahut ödüllü yarışlara bahis edilebilir. Oyuncular tokenlarının altında yatan dijital varlıkları öteki Blockchain oyunlarında kullanabilmeleri ise tam bir network effect örneği. Ayrıyeten merkeziyetsiz bir model ile yapılandırılan oyunlarda oyuncular oyunda çıkarlarına bizatihi sahip olma talihine erişmektedir. Bunları, entegre, listelenmiş biçimdeki başka kripto oyunlarında kullanma imkanı da gayreti. Nihayetinde Web3 ve kripto para varlıklarının getirdiği ödeme usullerinin kolaylığı bu oyunların tercih edilmesinde büyük bir rol oynamaktadır. Metaverse’in oyunlaştırma ve tokenize etme tarafları oyunlarla desteklendiğinde bizi yesyeni bir dijital ekonomik alanı bekliyor olacak.

Dijital Oyunlarda NFT’nin Rolü

NFT’ler, blok zincirinde belli dijital yahut fizikî varlıklara ilişkilendirilen kayıtlar olarak nitelendirilebilir. Blockchaini kullanan oyunlarda NFT’ler, oyuna kıymet katan kurallar, karakterler, silahlar, kartlar vb. oluşturmak için kullanılmaktadır. P2W oyunlarında oyuncular sahip oldukları NFT’ler ile rakiplerine karşı avantaj sağlayabilirler. P2E ise oyunlarında oyuncular NFT’lerini takas edebilir ve para kazanabilirler. Oyuncuların oyun içi karar alma süreçlerine katılmalarını sağlayan yahut onlara oyun içinde oy hakkı veren muhakkak kartların yahut tokenlerin satın alındığı oyun çeşitleri bunların en âlâ örnekleri. İşin cazip yanı ise oyuncuların oyunda kazandıkları kripto varlıkları kripto olmayan/gerçek paraya çevirebilmeleri ve bunu banka hesaplarına aktarabilmelerinde yatıyor. Bu durum NFT’lerin finansal oyunlara, baht oyunlarına göz kırpması olarak da yorumlanabilir.

Dijital Oyunlarda Blockchain Kullanımının Tüzel Değerlendirilmesi

Gelgelelim işin türel tarafı apayrı bir mevzu. Blockchain oyunları, oyun sanayisini büyütmeye ve genişletmeye devam etmek için çok büyük bir potansiyele sahip. Lakin hem oyun geliştiricileri hem de oyuncular için her oyun ve oyun kripto varlığı üretilmeden ve kullanılmadan evvel aktüel ve sağlıklı yasal bir tahlile tabi tutulmaya her vakit muhtaç. Bunun sebebi değişen ve gelişen bir regülasyon tabanında olmamız. İlaveten bahis sanıldığının tersine hayli multi-disipliner taraflar içeriyor.

NFT ve kripto varlıkların, bilhassa NFT’nin dünya genelinde uyumlu biçimde kabul edilmiş tüzel bir vasıflandırmasının bulunmaması her bir Blockchain, oyun ve Blockchain tabanlı oyun projesinde baş karıştıran temel sebep. Zira, dijital oyunlar bağlamında, NFT bilgileri, çoğunlukla, tipik olarak dijital sanat, görüntüler, karakterler, öğeler ya da bir sanal arazi kesimi üzere temel bir dijital varlığı temsil ediyor. Kripto varlıkların hukuksal vasfı, destek varlığın tabi tutulduğu yasal düzenlemelerden etkilendiği için, oyun içi Blockchain üretimleri de birebir konumda kalıyor. Vasıflandırma bazen hukukta her şey olabilir. Vasıflandırmadaki uyuşmazlık ise oyun NFT’leri, Token’ları için ön görülmesi güç, tahminen çözülmesi daha sıkıntı ihtilaflar yaratabiliyor. Blockchain tabanlı oyunlarda tasarım, patent tartışmaları da gün geçtikçe derinleşen mevzular.

Oyunların baş belalısı kumar ise dijital oyunlarda NFT’lerin bir bedele sahip olmaları sebebiyle dikkat edilmesi gereken bir başka cephe. Klâsik oyunlarda kumar olarak görülecek kimi faaliyetleri, dijital oyunlarda kumar olmaktan çıkaran temel faktör, oyunlardaki varlıkların oyun dışı bedellerinin olmaması olarak anılır. Meğer kripto varlıkların yer aldığı, NFT – Token yahut smart contract ile oyun dışına taşınabilen oyun içi varlıklar kelam konusu olduğunda oyun ve kumar ortasındaki hassas çizgi epey incelerek belgisiz bir hal alabilmektedir.

P2E oyunlarda bir gelir elde etme emeli kelam konusu olduğu oyunun içinde bulunan topraklar, kartlar üzere NFT’lerin bir pahası olduğu tartışmasızdır. Hakikaten, Blockchain oyunlarında oyuncular sahip oldukları varlıkları bir bahse girerek ortaya koyabilmekte yahut öbür oyuncular ile takas yapabilmektedir. Hasebiyle, kumara ait çok sıkı kısıtlayıcı maddeleri olan platform ve bölgelerde birtakım Blockchain oyun çeşitlerinin (özellikle bahis içeren oyunlarda) kanunlara uygun oldukçarının kabul edilmeleri güç görünmektedir.

Blockchain tabanlı oyun tabirinin yüksek PR bedeli, bu oyunların yayıncılarının MASAK yükümlüsü olmadığı, olmayacağı manasına gelmiyor. Tersine, kripto varlık içeren oyunlarda KYC (Know Your Customer/Müşterinizi Tanıyın) ve AML (Anti-Money Laundering/Kara Para Aklama ile Mücadele) düzenlemelerine dikkat edilmelidir. Blockchain üzerinden kripto varlı kullanımı kelam konusu olan oyunlarda, KYC düzenlemesi aranmalıdır. Bu oyunlarda oyuna katılacak oyuncuların kimlik, adres ve geçmiş bilgilerini talep edilmelidir. Birçok ülkede kripto para ünitesi üzerinden bahis oyunlarına ait bahis lisansı verilmesinin bir şartı olarak KYC düzenlemelerinin mecburî olduğu görülmektedir. Fakat Blockchaini oyunda yalnızca DB olarak kullanıldığı uygulamalarda KVHS statüsü oluşmayacaktır.

Her vakit bahsin bir de vergi boyutu var. İster P2E ister başka kategorilerde olsun, oyunlardan elde edilen kripto varlıkların sonra gerçek paraya çevrilmesi ve böylelikle yarar sağlanması halinde bunların gelir vergisine tabi tutulmaları mümkündür. Vergi oluşmasında yahut oluşmamasında, Blockchain tabanlı oyunlardaki varlıkların paha değişkenliği, nakde çevrilme formu ve vakti değer arz eder.

Oyunlardaki kripto varlıkların edinilme biçimi, sahiplerine tanıdıkları hak ve yetkiler, şirketler hukuku bakımından da tahlil edilmelidir. Dilek edilmiyorsa, bu varlıkların pay senedi, menkul paha, türev araç tariflerinden uzak halde pozisyonlandırılması dikkatten kaçırılmaması gereken öbür bir değerli noktadır.

Blockchain tabanlı oyunlarda, nitelikli ön yasal uygunluk incelemeleri ve ayrıntılı regülasyon mukayeseleri yapılması mümkündür. Bunun yapılması, oyun girişimcileri, yayıncıları ve oyuncuların yanı sıra Blockchain eko sistemi için de daha inançlı eser, hizmet ve tecrübelere imkan sağlayacağı için Blockchainin oyunlarda hakikat, verimli ve keyifli kullanımı için elzemdir.