Dolar/ TL’nin 15,00’e koşuşu: KKM çatırdıyor mu?

Dolar/TL Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı birinci günlerden bu yana kıymet kaybı içinde.  Süreçlerin ağır olmadığı saatlerde şeffaf olmayan döviz satışlarıyla kamu baskısı altında tutulan TL bugün 14,60 civarından 14,90’ın üzerine kadar tırmandı. Dolar/TL gün ortasından sonra 14,80’i aşarken akşam saatlerine yanlışsız 14,90 üzerini gördü.

Avro/TL de emsal dinamiklerle 16,58’in üzerinde. Her iki para ünitesi de %1’i aşan kıymet artış kaydetti.

Gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri bu hafta %26,82’ye kadar çıkarak tarihi rekora yükseldikten sonra dün son süreçte %25,73 düzeyindeydi. Bugün %25,98’de.

Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri bu hafta 700 baz puanı aşarak rekor düzeye yükseldikten sonra dün günü 648/663 baz puandan tamamladı.

Petrolde oynaklık gelen haberlere göre 

Öte yandan dün 131,64 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 111,14 dolar düzeyinde tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı, gece geç saatlerde yine yükselişe geçti ve saat 19:15 prestijiyle 112,71’de.

Piyasada döviz bulmak zorlaştı

Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle artan ithalat maliyetleri, Türk Lirası’nı tutmak için yapılan müdahaleler, şirketlerin ithalat ödemeleri ve Merkez Bankası’ndan kamuya döviz satışı Türkiye iktisadının yabancı paraya olan gereksinimini artırıyor. Dövize olan muhtaçlık artarken Türkiye’ye yabancı yatırımcı girişinin olmaması da arzın yetersiz kalmasına neden oluyor.

Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, talebin yükselmeyi sürdürmesi arzın da olmaması piyasalarda döviz sıkışıklığı yaşanması sonucunu doğurdu. Başta kamu bankaları olmak üzere bankaların döviz mevduatına uyguladıkları faizler yükselirken kur muhafazalı mevduat hesabında şirketler için vadenin 3 aya indirilmesi de tam bu muhtaçlıktan doğdu.

YABANCI DÖVİZ ARZI YARATMIYOR

Yabancı yatırımcı Türkiye pay senedi piyasasında son 4 yılda 9 milyar dolara yakın çıkış yaptı. Bu yılın birinci iki ayında ise 526 milyon dolar daha yabancı satışı var. Geçen yıl ise 1,8 milyar dolarlık çıkış yapmıştı. 26 Aralık haftasından bu yana yabancının pay senedinden çıkışı 1,7 milyar lirayı buldu. Devlet iç borçlanma senetlerinde yabancının hissesi son yıllarda yüzde 3,5 düzeyine kadar geriledi. Merkez Bankası datalarına nazaran de son iki haftada 556 milyon dolarlık net satış yaptı yabancı yatırımcılar.

Bunun yanı sıra FX piyasalarında da son kalan yabancı yatırımcıların da bu haftayla birlikte satışa geçtiği belirtiliyor. Bahse yakın kaynakların verdiği bilgiye nazaran 1 milyar dolar düzeyinde FX piyasasında bulunan yabancının TL satışı hızlandı.

GÜÇ İLE İTHALAT FATURASI KATLANIYOR

Yabancının çıkışı ve tekrar sıcak para olarak bile TL varlıklara dönüş yapmaması aslında bir döviz derdi yaratıyordu. Fakat Rusya Ukrayna savaşı bu sorunun daha da artmasına yol açıyor. Emtia fiyatlarında çok yükseliş ve bilhassa güç emtialarının her gün yeni bir rekor kırması Türkiye’nin ithalat maliyetlerini yükseltiyor. 2020 yılında Türkiye’nin güç ithalatındaki açığı 24 milyar dolar iken 2021’de 42 milyar dolara çıkmıştı. 2022’nin yalnızca iki ayında 18 milyar dolarlık bir güç ithalatından kaynaklanan ticaret açığı yaşanıyor. Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış Türkiye cari açıkta 5 milyar dolarlık yükseliş yaratıyor ki bu da döviz talebinin artışı manasına geliyor. Analistler güç faturası bu tempoda artmaya devam ederse uzmanların hesabına nazaran yılı 100 milyar dolar ile tamamlayabilir. Bu dövize olan gereksinimin çok daha yüksek düzeylere çıkmasına yol açacak.

HÜKÜMETİN VE ŞİRKETLERİN BORÇ ÖDEMELERİ

Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı bilgilerine nazaran kamu ve özel dalın bu yıl 63,8 milyar dolarlık dış borç ödemesi olduğu unutulmamalı. Bu ödemelerin mart ayında 2,5 milyar dolarının gerçekleşmesi bekleniyor. Kamunun 2022 yılında ödeyeceği toplam borç 23,2 milyar dolar düzeyinde. Hükümetin yanı sıra Hazine bilgilerine nazaran özel bölümün de bu yıl 40,5 milyar dolarlık dış borç ödemesi var. Bunun yanı sıra artan maliyetler şirketlerin ithalat faturasını da kabartıyor. Son devirde bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran şirketlerin döviz talebi arttı. Bu durum da döviz kahrının daha ağır hissedilmesine neden oluyor.

KİT’LERE SON 4 AYDA 15.1 MİLYAR DOLAR SATILDI

Öte yandan Merkez Bankası’nın başta güç olmak üzere kamu kurumlarına yaptığı ucuz döviz satışı da artarak devam ediyor. Merkez Bankası bilgilerine nazaran şubatta kamu iktisadi teşekküllerinede 5,37 milyar dolar ile rekor döviz satışı yapıldı. Son 4 ayda büyük kısmı BOTAŞ’ın oluşturduğu KİT’lerin döviz talebinin 15,1 milyar doları piyasaya girmeden TCMB rezervlerinden karşılandı. Artan güç maliyetleriyle Merkez Bankası’nın kamuya döviz satışının de hızlanması bekleniyor.

Tüm bu nedenlerin ışığında bir bankacılık uzmanı piyasada bir döviz sıkışıklığının bulunduğunu vurgulayarak bu nedenle bankalarda döviz mevduatına uygulanan faizlerin yükseldiğini belirtti. Yabancı çıkışının sürmesinin dertli olduğunu belirten tıpkı kaynak TL’yi tutmak için yapılan döviz satışlarının ise sonunun gelebileceğini vurguladı.

Dünya, Birgün