Kerim Rota: “İktidar sermayeden yardım istiyor”

Ekonomist Kerim Rota, BDDK’nın TL krediler için döviz varlığı hududu kararının siyasi olduğunu; iktidarın, sermaye bölümüne bugüne kadar sağladığı avantajı, bu kararla yardım olarak geri istediğini söyledi.

Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) TL krediler için döviz sınırlamasına yönelik kararının siyasi olduğunu belirterek, iktidarın sermaye kesitine bugüne kadar sağladığı avantajı, BDDK kararı ile yardım olarak geri istediğini söyledi. Bu hafta mecburî değilse piyasalarda döviz süreci yapılmamasını öneren Rota, “Piyasaların dövizde bir düşüşle başlaması çok muhtemel. Zira büyük iniş çıkışların yaşanacağı bir hafta olacak. Bu çeşit haftalarda ziyan etmek çok muhtemeldir. Uzak durmakta yarar var” ikazında bulundu.

Merkez Bankası’nın yüksek enflasyon ve kıymet kaybeden TL’ye karşın siyaset faizini yüzde 14’te sabit tuttuğu Para Siyaseti Şurası toplantısının çabucak akabinde BDDK’dan üst üste kritik atılımlar geldi. Heyet, TL krediler için döviz varlığı hududu getirdi. Hudut ise şirketlerin döviz varlıklarının 15 milyon TL’yi aşmaması. Ekonomist Kerim Rota, BDDK’nın kararını GAZETE DURUM’a kıymetlendirdi:

BDDK’nın bu kararı elinde döviz olan şirketleri “Kredini kesiyorum” diyerek döviz satmaya mı zorlayacak?

Zorlayacak. BDDK, bilançosunda aşikâr bir ölçünün üzerinde döviz taşıyan şirketlerin risklerine çok da bakmadan, şirketlerin döviz satarak Merkez Bankası’nın yılbaşından bugüne yaptığı kapı gerisi satışlara takviye olmasını istiyor. Bir manada diyor ki, “Benim elimdeki döviz artık yetersiz, siz tasarruflarınızı satarak, bana yardımcı olun” üzere bir durum kelam konusu. Şunu da söylemem lazım bu çok değerli bir karar. Bu yalnızca BDDK’nın alabileceği bir karar değil. Bu, Türkiye’nin hür kambiyo rejiminden (serbest bırakılan sermaye hareketleri) değerli bir geri dönüş aslında. Bunun teknik bir karar olmasının dışında siyasi bir karar olduğunu düşünüyorum.

Türk Parası Değerini Muhafaza Kanunu Hakkında 32 sayılı karar, “Döviz bulundurmak serbest” diyor. BDDK ise “15 milyon TL üzerinde döviz varlığı olan kredi kullanamayacak” diyor. Bu çelişkiyi nasıl yorumluyorsunuz?

Bence burada net bir yetki aşımı var. BDDK’nın yetki alanı dışında alınmış siyasi bir karar. Bu, hükümetin aldığı ancak altına imza atmaktan aslında çekindiği hür kambiyo rejiminden dönüş kararı. Maalesef bu olağan, birçok şeyin önünü açabilir. Bilhassa Türkiye’de tasarrufların serbestçe ve istediğiniz para cinsinden yapılabilmesi üzere 1983 yılında Turgut Özal’ın getirdiği serbestiyetten kıymetli bir geri dönüş bu. Bunun, piyasada azalan itimadı ve iktisat idaresine olan inancı azaltacağını ve Türkiye’nin şu an yaşadığı prestij açığını artıracağını düşünüyoruz.

Bu karar bir yabancı para kısıtlaması mı, sermaye denetimi mü, kredilerin yönlendirilmesine ait bir karar mı? Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ben bunu bir sermaye kısıtlaması olarak görüyorum. Sermaye denetimi demek ağır olur. Sermaye sınırlaması ve sermaye kısıtlaması demek lazım. Zira sınırlama yahut kısıtlama dediğinizde şunu ortaya koyuyor, istediğiniz üzere yapamazsınız, muhakkak kurallarda yapabilirsiniz dendiğine nazaran bunu bir sermaye kısıtlaması yahut tasarruf para ünitesi kısıtlaması olarak algılamak gerek.

Karar sonrası dolar/TL Türkiye piyasaları kapanmışken bankalar ortası piyasada düşük hacimli süreçlerde 17.36 lira düzeylerinden süratle 16.40 lira düzeylerine kadar geriledi. Saat 20.15 itibariyle dolar/TL 16.71 liradan süreç görüyordu. Pazartesi piyasalardaki tablo ne olur?

Şirketlerin buna ahenk sağlamak için bir ölçü daha döviz satması gerekecek, o denli görünüyor. O yüzden pazartesi günü piyasaların dövizde bir düşüşle başlaması çok muhtemel lakin benim şiddetle tavsiyem bu hafta sahiden süreç yapmak zorunda olmayan hiç kimsenin çok fazla süreç yapmamasıdır. Zira büyük iniş çıkışların yaşanacağı bir hafta olacak, o denli görünüyor. 21 Aralık haftasında olduğu üzere. O yüzden alım-satım hevesi olanların da biraz uzak durmasında yarar var. Şirketlerin satacağı, bireylerin alacağı bir hafta manzarası olabilir. Lakin dediğim üzere bu çeşit haftalarda ziyan etmek çok mümkündür. Uzak durmakta yarar var.

İktidar bu kararla neyi amaçlıyor? Yıllarca AK Parti’yi destekleyen, AK Parti sayesinde kar ve sermaye biriktirenler vazifeye mi çağrılıyor?

Çok gerçek bir yorum. İktidar, sermayeye şunu söylüyor, “Biz size bu kadar yüksek enflasyon oranında bu kadar ucuz krediler verdirdik. Bu kadar faizleri ucuzlattık, enflasyonun bütün kasvetini milletin sırtına yükledik. Sizi kalkındırdık, biraz da siz kaleye geçin, defansa gelin bizimle birlikte. Biz aslında milletin dövizlerini satıyorduk ancak üstüne bir de sizin dövizleri biz satmayalım da biraz siz bir şeyler yapın…” Bu natürel hiç sürdürülebilir bir durum değil. Yani sermaye kısmına verdikleri avantajı, artık yardım olarak istiyor. Yapılması gereken enflasyonla düzgün çaba ve iktisadın akıl, bilim ve rasyonalite çerçevesinde yönetilmesiydi yalnızca. Bundan uzaklaştıkça da bu tıp duygusal, tepkisel kararları alıyorlar.

Bu karar olumlu sonuç verir mi? Yoksa bu da faiz kararı üzere iktisatta olumlu sonuç vermeyecek kararlardan biri mi?

Hatalı kararlardan biri. Bu Türkiye’deki prestij açığını çok daha artıracak, itimat açığını artıracak. Maalesef Türkiye’yi daha çok dünyaya kapatacak bir karar olarak tarihe geçecek diye düşünüyorum.

Gazete Durum