TAHLİL:  TL’de yeni bir sarsıntı mi geliyor?

TSİ 13:00’te dolar/TL 17.22-23 bandında süreç görerek, BDDK kararı öncesi tepesi 17.40’ı tekrar sınamaya çalışıyor. Döviz kuru istikrarını birinci öncelik olarak benimseyen TCMB’nin niçin bu seviyelerde direkt yahut kamu bankaları vasıtasıyla TL’nin bedel kaybına müdahale etmediğini bilmiyoruz. Elimizdeki son bilgiye nazaran, TCMB’nin döviz kurunu denetim altında tutacak ölçüde likit FX rezervi var. Bu ölçü en az $30 milyar, ek olarak kamu bankaları da bir ölçü döviz durum açığı üreterek TL’ye dayanak verebilir.

Karşımızda iki mümkünlük var. Birincinin, kamu bizim çözemediğimiz nedenlerle dolar/TL’nin yükselişine göz yumuyor. İkinci kuramda ise tüm döviz varlıkları müsadere altına alınan özel dal ithalatı artırdı. Bu ikinci senaryoda, bireysellerin yakında ceplerine girmesi beklenen yahut ödemesi yapılan yıl ortası artırımlarının bir kısmını dövize çevirdiği düşünülebilir.

Bloomberg  “Turkish Industry Group Warns of Financing Crunch for Exporters” başlıklı haberinde” sitemizde de  yer alan reeskont kredilerinin tıkanmasını gündeme getirdi. Ex-Im Bank’tan ihracatta kullanılacak ithalat finansmanı için gerekli kredileri alamayan şirketler, spot piyasadan döviz alıyor olabilir.

FXStreet’te nazaran dolar/TL’de yeni maksat 17.60. Haberde gitgide ivmelenen enflasyondan bıkan bireysellerin döviz aldığı kuşkusu de yer  alıyor.

Bizce de bu kuram mantıklı, ancak Bayram öncesi halkımız genelde döviz tasarruflarını bozdurarak tatil ve kurban gereksinimlerini karşılar. Bu defa karşıtının olması telaş verici. Birtakım yüksek servet sahibi yatırımcılar küresel piyasalardaki panik ve Dolar Endeksi’nin yükselişinden nem kaparak ihtiyati olarak bir ölçü döviz alıyor olabilir.

En korkutucu senaryo ise, TCMB’nin Saray danışmanlarına rest çekerek, elinde kalan son derece hudutlu ölçü likit FX varlığını müdahalede kullanmaktan cayması. TCMB, cari açığın genişleyeceği ve vadesi gelen birtakım dış kredilerin tekrar borçlanılmak yerine itfa edileceği tezini geliştirmişse, elinde kalan dövizi kış aylarına saklayarak Türkiye açısından olağanüstü olumsuz sonuçlar doğuracak bir ödemeler istikrarı darboğazına hazırlık yapıyor olabilir.

Bunlar karamsar senaryolar. Optimist senaryoda ise, KKM hareketleri yer alıyor. Hükümet, vatandaşların KKM’de kalması için banka faizinin ötesinde bir devaluasyon primi de talep ettiklerini anlıyorsa, yüklü ölçüde KKM mevduatının vade dönüşü yaklaştığında, dövizin  kontrollü yükselişine müsaade vererek, mevduat sahibini ödüllendirme yoluna gidiyor olabilir.

Benzer bir senaryoda ise BOTAŞ üzere yüksek ölçüde döviz muhtaçlığı olan bir kuruluşa bu ihtiyacının bir kısmını TCMB yerine özgür piyasadan temin etme talimatı verilmiştir.

Dövizde volatilite en azından TL’nin daima paha kaybı kadar tehlikeli, zira kendini trader zanneden “gündelikçilere” döviz alıp-satmanın tekrar karlı olacağını hatırlatıyor. Yani, dolar/TL’nin günde %1 yahut üstünde oynaması, gündelik alım-satım yaparak kar sağlayacaklarını düşünenlerin iştahını kabartır. Ek olarak, dövizde her üst hareket, döviz varlığı fiilen dondurulan ve yakın vadede dövizle ödeme yapma zorunluğu olan şirketleri de piyasaya çeker.

Nihai tahlilde, TCMB’nin şimdi TL’yi savunmaktan vazgeçtiği, ya da uzun vadeli  duruşa geçerek dövizini kış aylarına sakladığına pek de inanmıyoruz. Bizce, hala optimist senaryo geçerli, ve Bayram’dan sonra dövize müdahale tekrar başlayacak.

Ancak, Eylül ayından itibaren TL üzerindeki baskılar dayanılmaz hale gelebilir. Bu niyetimizin 3 temel nedeni var. Birincinin, hala resesyon endişesiyle satıcılı seyreden güç emtialarında dev bir kış rallisi bekliyoruz. İkincisi vatandaş gitgide gerginleşen siyasi ortamdan çekinerek döviz varlıklarını artırma yoluna gidecek. Benzeri formda, şirketlerin döviz mevduatını gasp gayretleri bir noktada ferdi mevduat sahibini kendi varlığının geleceği konusunda da kaygıya sevkedecek. Sıkıntı kış öncesi bu 3 ögenin bir ortaya gelerek TCMB’nin TL’yi savunma gücünü yenmesi göz arkası edilemeyecek bir mümkünlük.

FÖŞ Baba

Barış Soydan: 128 milyar doların görüntü kayıtları çıkar mı? (Albayrak iktisat idaresine dönmek üzere)

Yeter ki döviz bozdurun: KKM’de iştirak müddeti yine uzadı

Döviz varlığımız peşkeş çekildi! & Meteor düşse daha makus olmazdık | Atilla Yeşilada