Elektrik faturalarında ihtilal, yüksek artırım oranıyla geldi…

Bir müddettir gündemde olan ve tüm vatandaşları ilgilendiren kademeli elektrik tarifesi, 2021’in son Resmî Gazetesi’nde yayımlanan kararla yürürlüğe girdi. Kademeli elektrik tarifesi uygulamasından 38 milyonun üzerinde hanenin elektrik faturası direkt olarak etkilenecek. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi encazip.com, kademeli elektrik tarifesinin ayrıntılarını ve yüzde 50 ile yüzde 127 ortasında değişen artırım oranlarının elektrik faturalarına nasıl yansıyacağını aktardı.

Tüm dünyada artan güç fiyatlarının, yükselen döviz kurunun ve ertelenen elektrik artırımlarının tesirleri tüketicilere yeni yansıdı. 1 Ocak’tan itibaren geçerli olan elektrik tarifelerine nazaran elektrik tedarikçisi değiştirmemiş tüketiciler için elektrik fiyatları iş yerlerinde yüzde 127, konutlarda ise yüzde 49,6 ile yüzde 125 ortasında zamlandı. Meskenlerin hissedeceği artırım oranı tüketime nazaran değişecek. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma sitesi encazip.com, elektrik artırımlarını ve konutlar için uygulanacak yeni kademeli elektrik tarifesi sisteminin ayrıntılarını anlattı.

Aylık 137 TL fatura ödeyen artık 205 TL ödeyecek

Elektrik maliyetleri 2021 yılının başına nazaran yüzde 141’lik artış göstermiş lakin bu maliyet artışı uzun bir müddet tüketicilere yansıtılmamıştı. Tüketicilerin maliyetlerdeki artışlardan daha az etkilenmesi ve mesken elektrik tüketiminde tasarrufun teşvik edilmesi hedefiyle 1 Ocak’tan itibaren kademeli elektrik tarifesi uygulamasına geçildi. Bu uygulamaya nazaran geçtiğimiz aralık ayında 137 TL elektrik faturası fiyatına karşılık gelen tüketime kadar tüm tüketiciler düşük kademeli tarife ünite fiyatından faturalandırılacak. Bu meblağın üzerindeki tüketimler için ise yüksek kademeli tarife ünite fiyatı uygulanacak. Düşük kademeli elektrik ünite fiyatı geçtiğimiz ayın fiyatlarına nazaran yüzde 49,6, yüksek kademeli elektrik ünite fiyatı ise yüzde 125 daha yüksek olacak. Buna nazaran geçtiğimiz ay 137 TL fatura ödeyen tüketicilerin tüketiminin tamamı düşük kademede olacak ve bu tüketicilerin elektrik faturası ocak ayında 205 TL gelecek.

Kademeli elektrik tarifesi nedir?

Kademeli elektrik tarifesi, aylık 150kWh tüketime kadar olan mesken elektrik tüketimlerinin düşük kademe ünite fiyatından, bu tüketimi geçen tüketimlerin ise yüksek kademe ünite fiyatından faturalandırılmasını sağlayacak. 2022 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarını kapsayan birinci çeyrek periyodunda 38 milyon hane için 150kWh’ye kadar olan tüketimler kilovatsaat başına vergiler dahil 1,37 TL’den faturalandırılacak, bunun üzerindeki her kilovatsaat tüketim için uygulanacak ünite fiyat 2,06 TL olacak. Bu uygulama alçak tansiyon mesken abone kümesindeki 38 milyonun üzerindeki hane için 1 Ocak prestijiyle devreye girdi.

Hudut 205 TL, bunun üzerinde tüketimde fatura can yakacak

Düşük kademede kalan tüketicilerin elektrik faturaları yüzde 49,6 artarken, limiti geçen tüketiciler için yüksek ünite fiyat yalnızca limiti geçen tüketim için uygulanacak. Geçtiğimiz aralık ayında 500 TL fatura ödeyen bir konut tüketicisinin ocak ayında gelecek faturasının düşük tüketimli kısmı 205 TL olacakken, yüksek tüketimli kademede kalan kısmı için fatura 815 TL olacak ve aralık ayında 500 TL olan fatura ocak ayında 1020 TL olacak.

Tedarikçi değiştirmek tekrar mümkün hale gelecek

Elektrik maliyetlerinin uzun bir müddettir ulusal tarife ünite fiyatının üstünde kalmış olması nedeniyle hür piyasa dinamikleri gereğince çalışmamış, özgür tüketici uygulaması olarak bilinen ve cep telefonu operatörü değiştirir üzere elektrik tedarikçisi değiştirme uygulamasının önü tıkanmıştı. Özgür piyasa dinamiklerinin çalışmaması nedeniyle artan elektrik maliyetleri devletin sırtına yüklenmiş ve nihayetinde dolaylı olarak vatandaşın cebinden çıkar hale gelmişti. Bu süreçte 5 milyona yaklaşan tedarikçi değişikliği sayısı 100 binler düzeyine kadar düşmüş, düşüşle birlikte devletin, aslında vatandaşların ödediği vergilerin üzerindeki yük düzgünce artmıştı. Yeni uygulama ile meskenler dahil tüm abone kümesindeki tüketiciler için elektrik tedarikçisi değiştirmek mümkün hale gelecek, piyasa dinamiklerinin düzgün işlemesiyle birlikte orta vadede elektrik maliyetlerinde ve tüketicilerin ödedikleri elektrik faturalarında düşüş olacak.

TRT Hissesi faturalardan kaldırıldı

Elektrik faturalarındaki bir öteki radikal değişiklik ise TRT hissesinin kaldırılması olarak öne çıktı. 100 TL’lik bir elektrik faturasının sırf 1 TL’lik kısmı TRT hissesine denk geliyordu lakin elektrik faturalarından TRT hissesi tahsil edilmesi kamuoyunda reaksiyon ile karşılanıyordu. Reaksiyon çeken uygulamanın ocak ayından itibaren kaldırılması sembolik açıdan kıymetli görülüyor.

Hür piyasa dinamiklerinin çalışması ile elektrik faturaları düşecek

Yeni kademeli elektrik tarifesi uygulamasını ve elektrik zamlarını değerlendiren encazip.com kurucusu Çağada Kırım, elektrik piyasasının artık özelleştiğinin ve özgür bir piyasa olduğunun altını çizerek, rekabetçi piyasa yapısının yine oluşturulmasının kazananının tüketiciler olacağını söz etti. Elektrik artırımı tabirinin ise inhisar yapısından kalma bir jargon olduğunu vurgulayan Kırım, kelamlarına şu biçimde devam etti: “2001 yılında elektrik piyasasında özgürleşme başladı ve günümüzde piyasanın neredeyse tamamı özgürleşti. Artık elektrik üreticileri fiyatların serbestçe belirlendiği piyasada ürettikleri enerjiyi satıyor, yani maliyetler özgür piyasada belirleniyor. Maliyetlerin hür belirlendiği bir piyasada tüketici fiyatlarının devlet tarafından belirlenmesi mümkün değildir. Yeniden de bilhassa 2018 yılından itibaren tüketici elektrik fiyatları önemli manada düşük tutulmuş lakin bu durum sürdürülebilir olmamıştı. Elektrik faturalarının çok arttığı, misal artışların tüm Avrupa ülkelerinde yaşandığı gerçek. Lakin toplum olarak elektrik piyasasının özgürleştiğini anlamalı ve elektrik artırımlarının devlet tarafından yapılmadığını kabul etmeliyiz. Zira elektrik piyasasındaki fiyat belirlemeleri örneğin köprü geçiş fiyatlarının belirlenme düzeneğinden çok daha farklı. Sonuç olarak uzun müddettir toplum reaksiyonu çekincesiyle elektrik fiyatlarına vaktinde yapılmayan maliyet bazlı fiyat değişikliklerinin tüketiciye yansımasının çok daha büyük olduğunu an itibariyle deneyim ediyoruz.”