Türkiye imalat endüstrisinde girdi maliyetleri rekor kırdı

Investing.com – İstanbul Sanayi Odası, Aralık ayı PMI verisini açıkladı. Türkiye’de ekonomik büyümenin değerli göstergelerinden olan imalat PMI Aralık ayında 52,1 oldu. Datada 50,0 düzeyi kıymetli eşik olarak kabul edilirken bu düzey üzeri büyüme, bu düzey altı ise daralma manasına gelir. İmalat PMI, son 7 ayda 50,0 eşiği üzerinde kalarak büyümenin devam ettiğini gösterdi.

İSO raporuna nazaran, Aralıkta faaliyet şartlarındaki güzelleşmede tesirli ögelerden biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam Ağustos ayından beri en yüksek süratte artarken iştirakçiler bu durumun genel olarak kapasite genişletmeye yönelik uğraşlardan kaynaklandığını belirtti.

İstihdam tarafın olumlu olurken enflasyon baskısı nedeniyle maliyetlerde son yılların en sıkıntı vakti yaşandı. Girdi maliyetleri, 2005 yılının ortalarında başlayan anket tarihinin en yüksek artışını kaydetti ve enflasyon oranı Eylül 2018’de gerçekleşen bir evvelki rekor seviyenin de üzerine çıktı. Firmalar, maliyet yüklerini artıran en önemli faktörün Türk lirasındaki bedel kaybı olduğunu belirtti. Buna karşılık, imalatçılar satış fiyatlarını da rekor süratte artırdı. Fiyat artışlarının birçok müşteriyi caydırması sonucu toplam yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu durum, memleketler arası talepteki güzelleşmeye bağlı olarak artmaya devam eden yeni ihracat siparişlerine karşın gerçekleşti.

Maliyet yükleri bilhassa metalik olmayan mineral eserler, dokumacılık eserleri, kara ve deniz taşıtları kategorilerinde güçlü artışlar gösterdi. Bunun sonucunda satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En süratli yükseliş metalik olmayan mineral eserler bölümünde yaşandı. Ana metal sanayi ile ağaç ve kağıt eserleri dallarında de rekor artışlar kaydedildi. Fiyatlardaki keskin artışlar, firmaların yeni sipariş almalarını da zorlaştırdı. Mayıs 2020’den beri birinci kere bölümlerin tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. En süratli düşüş, makine ve metal eserleri bölümünde gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri ise yılın son ayında daha olumlu bir tablo çizdi ve takip edilen 10 kesimin 7’sinde büyüme kaydetti.

Aralıkta ana metaller, kimyasal-plastik- kauçuk ve metalik olmayan mineral eserler olmak üzere yalnızca üç dalın üretiminde artış gözlendi. En bariz yavaşlama, altı aylık büyüme periyodunun sona erdiği giysi ve deri eserleri kesiminde gerçekleşti.

Kasım ayında yavaşlama gösteren üretim, Aralık ayında sert düşüş yaşadı. Firmalar maliyetleri denetim altına almak ve talepteki ivme kaybına ahenk sağlamak maksadıyla satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken tıpkı vakitte hem girdi hem de kesin eser stoklarını azalttı. Girdi temininde yaşanan zorluklar yaygın bir halde devam ederken tedarikçilerin teslimat müddetleri anket geçmişinin ikinci en yüksek oranında arttı. Anket iştirakçilerine nazaran, -bazı örneklerde fiyat dalgalanmalarının da etkisiyle- ham husus temininde yaşanan zorlukların yanı sıra nakliye kasvetleri ve yurt dışından mal temininde karşılaşılan problemler da gecikmelerde rol oynadı.

Tedarik zincirlerinde yaşanan önemli aksamalar, faaliyetleri olumsuz etkilemeye devam etti. Tedarikçilerin teslimat müddetleri tüm kesimlerde keskin artış gösterdi ve kasım ayına nazaran daha uzun periyodik gecikmeler yaşandı. Teslimat sürelerindeki en besbelli artışlar makine ve metal eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler dallarında gerçekleşti.

Firmaların yıl sonunda karşılaştığı zorluklara karşın istihdam genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran kesim sayısı kasımda altı iken aralıkta yediye çıktı. En yüksek oranda yeni istihdam yaratan kesimler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu.

Müellif: Necdet Erginsoy