İSO Türkiye İmalat PMI aralıkta 52,1 oldu

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve emniyetli referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, aralıkta kritik eşik bedel 50,0’nin üzerinde kaldı ve hafif bir artışla 52,1 düzeyinde gerçekleşti. Böylelikle dalın durumu son yedi ay boyunca düzgünleşme gösterdi. Faaliyet şartlarındaki güzelleşmede tesirli ögelerden biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam, kapasite genişletmeye yönelik uğraşlardan kaynaklı olarak ağustostan bu yana en yüksek süratte arttı. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık bilgilerine nazaran, maliyet baskıları aralıkta yüksek seviyede seyrederken 10 dalın altısında girdi fiyatları altı yıllık bilgi geçmişinin en sert artışını kaydetti. Satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En süratli yükseliş metalik olmayan mineral eserler dalında yaşandı. Mayıs 2020’den beri birinci defa dalların tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. Yeni ihracat siparişleri ise 10 dalın yedisinde büyüme kaydetti. İstihdam da genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran dal sayısı aralıkta yediye çıkarken, en yüksek oranda yeni istihdam yaratan bölümler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu. 

Basın Bülteni – Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Aralık 2021 devri sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, kasımda 52,0 olarak ölçülen manşet PMI, aralıkta kritik eşik kıymet 50,0’nin üzerinde kaldı ve hafif bir artışla 52,1 düzeyinde gerçekleşti. Böylelikle kesimin durumu son 7 ay boyunca güzelleşme gösterdi. 

Aralıkta faaliyet şartlarındaki güzelleşmede tesirli ögelerden biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam ağustos ayından beri en yüksek süratte artarken iştirakçiler bu durumun genel olarak kapasite genişletmeye yönelik uğraşlardan kaynaklandığını belirtti. 

Öte yandan güçlü enflasyonist baskıların faaliyetler üzerindeki olumsuz tesirlerine bağlı olarak anketin başka endekslerinde daha olumsuz bir tablo ortaya çıktı. Girdi maliyetleri, 2005 yılının ortalarında başlayan anket tarihinin en yüksek artışını kaydetti ve enflasyon oranı Eylül 2018’de gerçekleşen bir evvelki rekor seviyenin de üzerine çıktı. Firmalar, maliyet yüklerini artıran esas faktörün Türk lirasındaki bedel kaybı olduğunu belirtti. Buna karşılık, imalatçılar satış fiyatlarını da rekor süratte artırdı. Fiyat artışlarının birçok müşteriyi caydırması sonucu toplam yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu durum, milletlerarası talepteki güzelleşmeye bağlı olarak artmaya devam eden yeni ihracat siparişlerine karşın gerçekleşti. 

Kasım ayındaki ölçülü artışın akabinde üretim aralıkta düşüş gösterdi. Fiyat baskıları, üretimde de yavaşlamaya yol açan faktörler ortasında yer aldı. Firmalar maliyetleri denetim altına almak ve talepteki ivme kaybına ahenk sağlamak hedefiyle satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken birebir vakitte hem girdi hem de kesin eser stoklarını azalttı. Girdi temininde yaşanan zorluklar yaygın bir formda devam ederken tedarikçilerin teslimat müddetleri anket geçmişinin ikinci en yüksek oranında arttı. Anket iştirakçilerine nazaran, -bazı örneklerde fiyat dalgalanmalarının da etkisiyle- ham husus temininde yaşanan zorlukların yanı sıra nakliye ıstırapları ve yurt dışından mal temininde karşılaşılan sıkıntılar da gecikmelerde rol oynadı.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: 

“Aralık ayında maliyet istikametli baskılar Türk imalat kesiminin faaliyetlerini olumsuz etkiledi. Girdi maliyetlerinde ve satış fiyatlarında kaydedilen rekor artışlar müşterileri yeni sipariş vermekten vazgeçirdi. Bu durum imalatçıların satın alma faaliyetlerini azaltmasına ve tedarik zincirlerinde aksaklıkların ağırlaşmasına neden oldu. Covid-19 salgınının Omikron varyantının yükselişinden kaynaklanabilecek muhtemel sıkıntılarla birlikte tüm bu gelişmeler kesimin 2022 yılına şiddetli bir ortamda girmesine yol açıyor.” 

Kesimlerin tamamında yeni siparişler yavaşladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık dataları, Türk lirasındaki paha kaybının enflasyonist baskıları artırması nedeniyle firmaların 2021 yılının sonunda önemli maliyet artışları ile karşı karşıya kaldığına işaret etti. Fiyatlardaki yükseliş müşterilerin yeni sipariş vermekten vazgeçmesine yol açtı ve anket kapsamında takip edilen 10 dalın tamamında yeni siparişler yavaşladı. Son anketin öne çıkan olumlu gelişmesi, kesimlerin çoğunluğunda istihdam artışının devam etmesi oldu. 

Maliyet baskıları aralıkta yüksek seviyede seyrederken 10 dalın altısında girdi fiyatları altı yıllık bilgi geçmişinin en sert artışını kaydetti. Bilhassa metalik olmayan mineral eserler, dokumacılık eserleri, kara ve deniz taşıtları kategorilerinde maliyet yükleri güçlü artışlar gösterdi. Bunun sonucunda satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı. En süratli yükseliş metalik olmayan mineral eserler kesiminde yaşandı. Ana metal sanayi ile ağaç ve kağıt eserleri bölümlerinde de rekor artışlar kaydedildi. Fiyatlardaki keskin artışlar, firmaların yeni sipariş almalarını da zorlaştırdı. Mayıs 2020’den beri birinci defa bölümlerin tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. En süratli düşüş, makine ve metal eserleri bölümünde gerçekleşti. Yeni ihracat siparişleri ise yılın son ayında daha olumlu bir tablo çizdi ve takip edilen 10 dalın yedisinde büyüme kaydetti. 

Aralıkta ana metaller, kimyasal-plastik- kauçuk ve metalik olmayan mineral eserler olmak üzere yalnızca üç bölümün üretiminde artış gözlendi. En besbelli yavaşlama, altı aylık büyüme devrinin sona erdiği giysi ve deri eserleri dalında gerçekleşti. 

Tedarik zincirlerinde yaşanan önemli aksamalar, faaliyetleri olumsuz etkilemeye devam etti. Tedarikçilerin teslimat mühletleri tüm bölümlerde keskin artış gösterdi ve kasım ayına nazaran daha uzun periyodik gecikmeler yaşandı. Teslimat sürelerindeki en besbelli artışlar makine ve metal eserleri ile elektrikli ve elektronik eserler dallarında gerçekleşti. 

Firmaların yıl sonunda karşılaştığı zorluklara karşın istihdam genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran dal sayısı kasımda altı iken aralıkta yediye çıktı. En yüksek oranda yeni istihdam yaratan bölümler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI ve Sektörel PMI Aralık 2021 raporlarının tamamına ekteki dosyalardan ulaşabilirsiniz.