‘’Gerçek kelamlar, kulağa paradoks üzere gelir” der Lao Tzu. Geleceği kestirim etmek mümkün mü? Evet. Pekala geleceği varsayım etmek mümkün mü? Hayır. Biraz açalım; Isaac Asimov, “Vakıf” isimli bilim kurgu serisinde psikotarih kavramını icat eder. Kurgusal psikotarih, kitle psikolojisiyle mümkünlük ortasındaki etkileşimi ele alan bir teori. Bir manada özgür iradeyle determinizm ortasındaki çaba. Asimov, bu kavramı nasıl icat ettiğini anlatırken Gibbons’un kitabından esinlenerek Roma İmparatorluğu’nun gerileyişi ve